Parti eseguite della costituzione

I

LIBERTATIS DECLARATIO

Nos, qui declaramus se esse cives romanos, firme cogitamus Rem Publicam Romanam esse institutionem continuam et numquam decessam; consci quam si adhuc est Romanus, sentiens in suo cruore volontatem serviendi patriam maiorum, ibi edhuc est Roma, quia illa non solum est locus, sed etiam nostrum cultum. Decisi reprehendendo antiqua instituta atque antiquos mores nostrae verae patriae, Romae, nutricis populorom culturaeque, Rem Publicam romanam renatam esse statuimus.
Itaque romanam autoritatem restitutam esse declaramus, cuius popolus se constituit in libera summaque re publica, ab iure recta, suam libertatem, dignitatem potestatemque affirmantes de suis civibus.
Omnem inanem voluntatem alienae nationis atque inuriam consenuisse declaramus.
Declaramus restitutos esse suas institutiones imaginesque, in omne eorum hereditate, cunctas acceptas esse ab postremo suo iusto imperatore Costantino XI.
Declaramus domum regnatricem Paleologam consenuisse, non legitimas postulationes omnis sui remoti prugnati harumque domuum regnatricium se de quibus hereditatem in omne tempore adhuc vindicavisse.
Rivindicamus fines se ei pertinentos esse atque invitamus omnes populos sponte Romae imperio omnium gentium comune, sua rei publicae suisque institutionibus adhaerendo.
Hoc acto obsignato, declaramus Romam suumque populum renatam esse. Ergo cunctus populus romanus constituit Rem Publicam SPQR.
Idibus Februariis Anni Domini MMVII, MMDCCLX ab urbe Condita, Caius Giulius Aquila, Caius Regulus Cicero atque Antonius Aurelius Octavianus genus Rei Publicae SPQR sanxerunt. Post plebis scitum Kalendis Martiis, Res publica SPQR fiendi publicam nationem cupiditate auctoritatis delegit. Omne id constante pectore, se liberos homines esse adfirmemus.

Hoc solemni acto continuatio universalitatem Rei Publicae Romanae perpetratur atque rem publicam ex formis sanctis ab sua nova constitutione restituitur.

II

PRINCIPIORUM PRAECIPUORUM CHARTA

Art.1

Res Publica aeterna ac universalis istitutio est. Ista res publica cum principato consolatuque merito atque populo condita.
Meritum praecipum principium recognoscendo proprium civis officium.
Res Publica constituta est comitando, voluntario ac conscio individuorum, qui voluntarie novae Rei publicae favent atque se ab aliis dividunt.


Art. 2

Libertas, dignitas omnesque ceterae hominis potestates inviolabiles, firmissimae statimque validae sunt; Res Publica se tradit eas recognoscendo atque spondendo in interiore legis atque vinciendo legum lationem, imperium atque iudicialem auctoritatem.


Art. 3

Res Publica equalitatem ante legem omnium civium sine sexus, sanguinis, favelae, religionis, publicarum opinionum, privatarum socialiumque conditionum discrimine reddit.
Res Publica catholicam religionem agnoscit ut nationis praecipuam religionem, sed ante iurem omnes religiones ponit equales.
Omnes religiones iurem costituendi habent suas leges, dummodo quae ne contrariae sint nationis iure, liberae Ecclesiae in libera natione notionem applicando.
Commercii inter Rem Publicam Religionesque ab pactis instituntur.


Art.4

Res Publica omnibus civibus iurem labori comprobat atque conditiones quae certum faciant hunc iurem favet.
Omnibus civibus ,propter facultates delectumque eius, evolvendae sunt negotium aut functio quae progressui materiali ac pio societatis atque adventui fecilitatis et perfectionis personalis in hoc rationem magnam cognitionis virtute recognoscendo concurrant.


Art.5

Imperium nationis populo pertinet, qui vicariis dignis putatis administrationem eius committit.
Res Publica se imperium suum ac identitatem defendere oppignerat.
Se exaequat iuris legibus inter nationes, tuens advenam qui locis suis inest atque pro eo spondens iurem asylum propter condiciones lege positas.


Art.6

Tamen terram reclamet ex earum quae omni tempore populo Romano pertinuerunt, Res Publica iurem se constitutioni populorum recognoscit atque potestates locales in nationiubs quae ab ea dependunt promovet.

Art.7

Res Publica, tamen cives suos defendat, actiones ab iis perlatas non laborat si eae nationi ipsi ligatae non sunt eique imputandas, nisi productae evidenti ac manifesta postulatione, propter gubernationis concessionem iure recogniti, velut una coniunctio rei publicae neque actio unius individui.


Art.8

Res Publica bellum ultimum instrumentum utendum perpendit ut imperium, integritatem ac postulationem suas defendat.
Omni re eum ut instrumentum oppressionis repudiat ac inter nationes stipulationem tractationum quae pacem spondant pro populis favet.


Art.9

Res Publica meritum, culturam, disquisitionem scientiae atque experientiae, locum et patrimonium historicum, culturae artisque defendit ac promovet, eas res, ut culturam populi ac primatum suum intellecti extollant, promovendo.


Art. 10

Nationis signum Quiritium vexillum, bicipite bicolorique imperatoria aquila decoratum, est. In parte ad Occasum versa Aquila argentea in coccinea area est, sed ad Orientem aurea in nigra area est.
Ea in unguibus fulmines, imperii potestatis signa, arripit; a laurea corona quae ex inferiore parte circumcludit titulos, qui in duabus dissimilibus fastigiis sunt, R.P. ac SPQR circumdatur; in suis latibus ut fulcra lictorii fasces, consulum autorictatis signa, habet.
Nationis hymnus est [non adhunc explicatus].
Rei Publicae dicterium est "Senatus PopolusQue Romanus".
Publici sermones Latinus Italicusque sunt, sed Res Publica linguarum minores partes tutatur.
Eius principium Res Publica est.

III

DE CIVIS LIBERTATE, FACULTATIBUS AC OFFICIIS

I. De Libertatibus

Art.11

Nemini omni modo civis praecipuas libertates violare, qui tamen earum non immodice utendo congruenter mori maiorum ac currenti animo hortatus est, permittitur.
Libertas constat in facendi facultate id quod non aliorum iuribus nuocere.
Nemo facendo impelli id quod lex non imperat, nec impediri de hoc quo ipsa non vetat, nec infringendi imperari id quod ipsa constituit potest.

Art.12

Personalis libertas inviolabilis est.
Quisque iurem vitae, physicae incolumitati ac ipsius observantiae in eius plena dignitate habet.
Talis libertas non mutari nec nemo persecutum esse nisi in casibus ab lege provisis atque in formis, quas ipsa praescrebit, potest.
Omnis physica atque moralis violentia ad homines quomodo suppositos libertatis deminutioni punitur.


Art.13

Cives maximam libertatem ad eundum, exeundum ineundumque in locum nationis habent, neque talis libertas mutari potest nisi lege atque modo qui ea constituit.
Ius inviolabile domicilium est ac unice civis suos locos, propter id quod leges constituunt, res societatis necessitatesque, disponit.


Art.14

Libertas putandi ac loquendi verbis, scriptis atque omnibus instrumentis effusionis semper spondentur.
Nemo impediri potest dicendo, scribendo, publicando quoque imaginibus cogitationes suas praeter casus iuris, neque potest nisi reus de iis quae scripsit publicavitque.
Censura abolita ac vetita est; tamen seiungendo post publicationem iri potest praeter casus iuris.
Publicationes imaginius, spetacula ac omnes declarationes contra mos maiorum vetiti sunt ac lex id tempestive disponit.


Art.15

Libertas cultus semper spondetur atque conentionibus moderata est.
Omnis religiosa professio libertatem habet sectatores facere ac sacra, propagare, dummodo contra mores maiorum eant


Art.16

Omnis civis libertatem congruentiam sponte habendi cum secondariis aliis disponit atque libertatem contentos dissimulandi habet.
Casus, quibus talis libertas magna ex parte violatur, lege costituuntur neque tangere tamen locum personalem individuum possunt ac habere alia consilia nisi certiorem facendi ac rerum iuris publicae utilitatis.


Art.17

Omnis civis libertatem coadunandi publicis locis ac/aut privatis habet; in casu talis coniunctio magnam dimensionem numeri, Publicae auctoritates monendae sunt.

II. De Facultatibus

Art.18

Omnes cives aequali sociali dignitati iurem habent atque ideo ante legem aequales sunt.
Lex eos plenum propriumque vitae iurem spondet, quae a legis auctore e conceptione observatur, tuita est atque spondetur

Art.19

Omnis homo facultatem civis romanus ob suam propriamque selectionem fiendi, e rationibus a lege provisis, habet .
Civium filii civitatem sine voluntate acquirunt.
Lex casus singulares in quibus civitatem amittitur praeparat, sed ea non amitti propter causas civiles ac/aut distinctionis potest, plenam mentionem facendo iis quae Constitutionis tituli II atque III agunt.

Art.20

Omnis civis facultatem familiam facendo habet, quae societatis columen constituit.
Familiaris potestas utrisque parentibus it.
Maternitas ut matris inviolabilis ius spondetur, tutata est atque facilius redditur.
Res Publica, in finibus quos tempora concedunt, illas familias se in bonorum, socialibus difficultatibus atque in precaria sanitate inveniri adiuvando, eos umanae vitae plenam dignitatem ad spondendum se tradit.

Art.21

Omnis civis facultatem educationi atque educationem accipendo habet ac Res Publica operas instrumentaque pro civium eruditione offert.
Scholas pubblicas privatasque aequantur , dummodo secundae non aliena proposita cum illis publicis habeant.
Facilius cives dignores egenioresque redduntur.
Facultas omnibus civibus dignam eruditionem habendi spondetur .


Art.22

Omnis civis iurem laborare ac obtinere mercedes propter labores personales de rebus aut pecunia habet.
Operarii iurem remunerationi atque horae laboris iustis habet.
Operarii a liberis societatibus ipsorum, qui iurem rei administrationi partecipare habent, tuiti sunt.
Feminae, pueri, individui difficultatibus legibus aptis tuiti sunt.


Art.23

Impulsus ad curam rei familiaris pertinens liber est ac incintamentum habet.
Explicari, contra socialem utilitatem aut ad damnum afferendum securitati, libertati, humanae dignitati, non potest.
Lex proposita ac inspectiones opportunos terminat ut industria ad curam publicarum divitiarum rei familiarisque pertinens dirigi ac componi societatis utilitati possit.
Usus soli ratione ac aeque, sine damno praesentiae posteris, faciendus est.
Officium sociale mutui auxilii ac sine fraude agnitum est. Lex incrementum instrumentis magis ideneis promovet favetque ac inspectionibus opportunis ingenium ac propositum tutum reddit.
Lex tutelam ac incrementum opificum instruit.


Art.24

Possessio publica privataque esse potest.
Possessiones publici patrimonium Rei Publicae sunt atque in Rei Publicae, institutorum ac rerum communium possessionibus dividentur; eae aptis codicibus iurum reguntur.
Possessio privata inviolabilis est ac possessor eam libere disponere sponte potest, in concordia autem plena cum legitima omnium cura ac contexto sociali culturaeque.
Deiectio possibilis est, equae compensationi supposita, aliquorum rerum privatorum pro omnibus hominibus, si cuius necessitas pro omnium cura demonstratur. Res Publica facultatem sic res, negotia aut globos negotiorum, qui ad partes graves publicorum bonorum administrationis pertinent, administrandi ac transferendi, sibi reservat.


Art.25

Omnes cives ac genera operariorum facultatem ordinandi liberis, vacuis solutisque societatibus habent.


Art. 26

Omnes cives facultatem se exprimendi in suffragio post se aetatis quartum decimum annum confecisse habent .Nemo in ullo modo interdictionem suffragii exercitio ob causas naturae civilis ac/aut distinctionis imponere potest.
Lex casos, in quibus interdictio ipsa accidit, disponit.



Art. 27

Omnis civis facultatem suam civilem fidem exprimendi, populares postulationes praebendi atque in popularibus atque plebis conciliis habet.


Art.28

Omnis civis facultatem se in civilibus formationibus costituere atque nationis civili vitae communicare, ex eo quod lex designat, habet.
Nemo civilium societatum constitutionem normas, quae capita hinc expressa violent, deliberando, nisi haec se legitimarum basium adversionem Rei Publicae proponant, prohibere potest.


Art.29

Omnes cives facultatem aequalibus oppotunitatibus atque tractationis conditionibus habent.
Omnis electionis forma super sincere meriti causas fundanda est ac umquam distinctionis naturae esse potest.

III. De Officiis

Art. 30

Omnis civis officium se fidelitatem Patriae praebere habet.


Art. 31

Omnis civis officium se Patriam servire ac defendere, in munere civili ac/aut militari natura, habet. Lex de militia in copiis Rei Publicae disponit.


Art. 32

Cives officium se potestatem parentum sequi, ratione ad liberos iis positos, habent, ac pro iis disciplinam ac institutionem debitas vitae sociali, rei publicae, curae publicarum divitiarum in Re Publica spondendo.


Art. 33

Qui Rem Publicam administrant, possessionem eorum munerum publicorum praehendendo, officium se ratione agere ac modo apto dignitati status obtenti habent.


Art. 34

Qui Rem Publica administrant officium iurem iurandum in nomine Patriae parebere, fidelitatem reponere ac leges sequi habent.


Art. 35

Cives onus se incrementum ac progressum, qui ad mores pertinet, civilem, ad curam publicarum divitiarum Rei Publicae, conferre.

IV

DE REI PUBLICAE INSTITUTIS

I. De legum concilis.

Art. 36

Legum potestas conciliorum onus Senatus atque Popularis Concilii qui haec officia relatione Rei Publicae civium exercent est.
Consilium unicum duorum conciliorum concilium plebis appellatur atque in casibus et modis a lege provisis convocatur.
In Popularis Concilio omnes cives, qui Patres Conscripti non sunt, admittuntur, dummodo quartum decimum annum perfecerint.


Art. 37

Rei Publicae Senatus usque ad decem Patres Conscriptos componitur.
- Sex Patres a civibus in modis a lege provisis eliguntur;
- Duo Patres a Senatus Principe nominari ob praecipua merita pro Re Publica possunt; eorum honorarium munus tempus currentis legi lationis habet in quo ei nominantur, tamen eorum munus a Senatus Principe praeter normae dissimilem affectionem revocari potest.
Omnes cives qui quartum decimum annum perfecerunt eligi nominarique possunt.


Art. 38

Omnis Senatus facultatem suffragii in Rei Publicae legibus habet.
Solum electi Patres Conscripti fidem aut diffidentiam pro administratione vovere possunt.
Lex, seu casus in quo elegiri non potest seu in quo alienus cum Patris munere et facultatem communicandi in Populari Concilio constituit.
Nemo simul duabus Concilis interesse potest.


Art. 39

Negotium legi lationis in tempore sex mensium figitur, cui una aut plures prorogationes e lege solum in belli aut magistratus singularis caso concedi possunt.
Senatus electiones intra sexaginta dies a fine antecedentis negotii explicandae sunt.
Prima Senatus atque Popularis Concilii coniunctio non super decimum diem ab electionibus se explicat.


Art. 40

PopulareConcilium a Plebis Tribuno praesidetur.
Plebis Concilia a Consulibus praesidentur.
Senatus a Senatus Principe praesidetur.
Omne concilium suam actionis legem suorum membrorum absoluta maiore parte adoptat.
Senatus consessus Patribus Conscriptis, Consulibus, Ministeribus, Senatus Principi atque electo Plebis Tribuno aperiuntur.
Deliberationes uniquodque consilii validae non sunt nisi maior pars membrorum est atque nisi absoluta maiore parte a presentibus eae adoptantur, praeter dissimiles preascriptiones a Costitutione statutas.


Art. 41

Legium conciliorum omnis sodalis Nationem effingit atque sua officia sine negotii vinculo exercet.
Senatores de opinionibus atque suffragis in suorum officiorum exercitatione dictis vocari respondendo non possunt.
Sine Senatus facultate, nemo Pater Conscriptus suae libertatis privari potest, praeter quam in damnationis irrevocabilis decreti confectione.


Art. 42

Legis impulsus utriusque concilii prerogativa est.
Senatus, in solorum electorum Senatoum hominibus, leges facendo pro Re Publica iuris primus tenens est, ob Senatorum rogationem aut Popularem Petitionem in Populari Concilio locatam atque in Senato a Plebis Tribuno nuntiatam.
Populare Concilium populi consultationis instrumentum pro Plebis Tribuno, a Honorariis Tribunis diremptum, officiis ab patriae patribus tentis, est.
Populare Concilium Referendum proponit, absoluta maiore parte Plebis Tribunum elegit, populares petitiones proponit atque omnis naturae questiones denuntiare potest.


Art. 43

Propositum legis in cospectum Senatus ducendum est ut Patres Conscripti cernere ac disceptere possent. Post disceptationem Tribunus Plebis sententiam exprimit ac invocare potest plebis scitum quod facultatem intercessionis daret. Disceptatione facta, si Tribunus Plebis ei rei intercessit, propositum legis Consilio a Senatu coercetur.
Princeps Senatus, Intra septem dies ab ipsius assensione, opinionem circum eius auctoritate Pretori rogat; postea ei subscribere aut repellere solum duobus temporibus poterit. Tertio Tempore Senatus Consilio Ultimo procedit. Exitu felici Consilii Ultimi, Princeps legem subscribere cogitur. Postquam promulgationem leges in publicis actis in Principatus Senatus sede vulgatae sunt ac intra dies tres postquam promulgationem ratae sunt, praeter eandem aliter constituere.


Art. 44


Art. 45


Art. 46

Pupulare Referendum Popularis Concilii per Plebis Tribunum aut Rei Publicae quinque senatorum petitione indicitur.
Referendum abrogationem, plenam atque partis, legis aut legis momentum habentis actus ad cernendum indici potest.
Referendum per oblivinis aut remissionis poenae leges atque omnium gentium foederum confirmationem non admittitur.
Omnes cives ius referendo partecipandi habent.
Latio infra referendum assensa est si ius habentium maior pars interfuit atque si valide espressorum suffragiorum maior pars concuta est.
Lex referendum facendi modos constituit.


Art. 47

Legis officii exercitatio Aministrationi nisi regulae capitum atque iudiciorum definitione atque solum per difinitum tempus atque circumscriptas res non delegari potest.
In alteris casis Administratio, sine conciliorum delegatione, decreta quae comunis legis momentum habeant, nisi sub singulari magistratu, edere non potest.


Art. 48

Senatus lege omnium gentium foederum confirmationem, quae civilis naturae sunt, aut arbitria aut iudiciales leges praevident, aut finium mutationes aut aerariis onera aut legum mutationes inferunt, facultatem dat.
Senatus lege Singularium Magistratuum adoptionem statuit atque ius habentibus potestates quas Magistratus, e modis a legibus expressis, tolerant, item Belli Condicionem statuit atque Adminitrationi necessaria potestates dat.
Poenarum remissio et oblivio, lege in Senatus membrorum Suprema Consultatione deliberata, in omni suo articulo et in postremo suffragio, conceduntur.
Lex, quae poenarum remissio et oblivio concedet, limitem ad eorum applicationem constituit. In omni caso, poenarum remissio et oblivio commissis criminibus post legis propositi lationem non applicari possunt.

II. De Senatus Principe

Art. 49

Senatus Principe Rei Publicae Caput est. Nationis unitatem ostendit, Costitutionis sponsor est atque publicarum potestatum iustum usum ac Rei Publicae perpetuitatem affirmat.


Art. 50

Senatus Principis Magistratus annuus est. Illus in Senatui sinu consultatione eligitur. Ipse in tertio suffragio ultima consultatione eligitur.
In feriarum aut obstaculi caso, sua officia ad interim ab uno ex consulibus e Ministrorum Consilii monstrationibus exercentur.
Si ipse suum laborem definite aut ob diuturnum impedimentum, mortem aut abticationem explendi intermittit, Consules electiones intra quindecim dies indicunt.
Omnis Civis, qui saltem aliquando consul fuit, eligi potest.



Art. 51

Senatus Princeps, Rei Publicae institutorum figura, sequentes prerogativas, quae abalienari non possunt, habet:
- armatarum virum rei militaris scentiae imperium habet;
- in belli caso Rei Publicae Cohorti Pretoriae pro Nationae Patrocinio, e lege a consulibus adiutus, praest;
- Senatui, primus in suffragis votans, praest;
- Senatus documenta perpendit atque Senatus Principatus Magisterum praest;
- ministeriorum nominationes a Consulum parte sancit aut non;
- administrationis nominationem publicam facit;
- quindecim dierum temporis atque legitima edicta, ut a lege proviso, emanat;
- intercessionis ius super decreta habet;
- vitae aut annuales senatores, sub Plebis Tribunorum, aut Senatus, aut Curiatorum Comitiorum consilio aut e suo motu nominat; nominationibus rationem numerorum finium a lege provisorum habendum est; etiam talium naminationum abrogationis potestatis fruetur;
- nuntias Legum Conciliis mittere potest;
- Senatum dissolvere aut Administrationem decaentem declarare, olum postquam Consulum atque Plebis Tribuni opinionem sensit atque gubernandi certam impossibilitatem animadvertit, potest;
- Legis Coepta, in Senatui senu approbata, comprobandi aut non possibilitatem habens, publica facit.

Art. 52

Senatus Princeps actionum obnoxiosus in suorum officiorum exercitatione, praeter quam in perduellionis aut Constitutioni sceleris aut Rei Publicae Legum violationis caso non est.

Art. 53

Senatus Princeps, antequam sua officia assumit, in Senatui sinu sequentem iusiurandum praestat: “Ego, ante omnem Senatum atque Populum Romanum, Constitutionem, omnes romanas leges atque suas voluntates inspiciendi, melius in mei officii exercitatione explendi conquirendo, iuro”.